شبکه های اجتماعی، از ساده ترین تا پیشرفته ترین کاربردها
در حال حاضر در سراسر جهان، جنبش شبکه های اجتماعی شکل گرفته است، یعنی بسیاری از وب سایت ها امکانات و زیرساخت های شبکه اجتماعی را در خود جای داده اند. طبق آمارها هر کاربر اینترنتی زمان کمی را صرف بازدید از یک وب سایت می کند، درحالی که وجود امکانات شبکه های اجتماعی باعث ماندگاری بازدید کنندگان و کاربران در این نوع وب سایت ها می شود و در نهایت ارتباطی پویا و دایمی بین مخاطب و خدمات دهنده برقرار می کند. یک شبکه اجتماعی، یک ساختار اجتماعی است که از گره هایی که عموما فردی یا سازمانی هستند تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل هستند. دلیلی که باعث شده چنین شبکه هایی از موقعیت خوبی برخوردار شوند، رنگ و بوی اجتماعی آن هاست، چرا که انسان موجودی اجتماعی است. آمار و ارقام نشان می دهد که رسانه های اجتماعی رشد و گسترش روز افزون و پُرسرعتی داشته اند، وجه مشترک گونه های متعدد رسانه های اجتماعی مخاطب محور بودن آن ها و تولید محتوا توسط افراد استفاده کننده است، بدین صورت که در رسانه های اجتماعی هر فرد محتوایی که خود تولید و یا انتخاب کرده را با دیگر افراد به اشتراک می گذارد. بنا بر آمارهای الکسا، فیس بوک و یوتیوب که گونه هایی از رسانه های اجتماعی هستند، بعد از گوگل پر بازدیدترین سایت های جهان بوده اند. شبکه های اجتماعی مجازی گونه ای از رسانه های اجتماعی هستند که بیش ترین شباهت را به جامعه انسانی دارند و به فرد امکان برقراری ارتباط با شمار فراوانی از افراد دیگر، فارغ از محدودیت های زمانی، مکانی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را می دهند. از جمله شبکه های اجتماعی مشهور که کاربران زیادی را از نقاط مختلف دنیا به خود جذب نموده است، می توان فیس بوک، توییتر و گوگل پلاس را نام برد. از شبکه های اجتماعی داخلی نیز می توان به کلوب و فیس نما نام برد. تعداد زیادی از برنامه ها را نیز می توان به شکل یک شبکه اجتماعی در نظر گرفت. به عنوان مثال، سایت های اشتراک فایل از قبیل Flicker، Delicious، Youtube و غیره، رسما شبکه های اجتماعی نیستند، اما اجازه تعاملات اجتماعی به صورت تبادل اطلاعات در مورد محتوای به اشتراک گذاشته شده را می دهند. همچنین می توان وبلاگ ها را نیز به عنوان یک شبکه اجتماعی در نظر گرفت. بسیاری برنامه های کاربردی مشتق شده از موبایل، وب و اینترنت، دارای جنبه های اجتماعی هستند. لذا این سایت ها و برنامه ها نیز در حوزه شبکه های اجتماعی قرار می گیرند.
استفاده از خدمات شبکه های اجتماعی، روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا می کند. هم اکنون سایت های شبکه های اجتماعی، بعد از پرتال های بزرگی مثل یاهو یا ام اس ان، موتورهای جست و جو مثل گوگل، تبدیل به پُر استفاده ترین خدمات اینترنتی شده اند. به صورت عمومی، یک شبکه اجتماعی به عنوان یک شبکه از تعاملات یا ارتباطات تعریف می شود که رأس ها شامل کنشگرها و لبه ها شامل ارتباطات یا تعاملات این کنش گرها است.
شبکه اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گره هایی )که عموما فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شده است و این گره ها توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند ]3[. تحلیل شبکه های اجتماعی که یک استراتژی برای تجزیه و تحلیل این ساختار است، ساختار اجتماع را به شکل یک گراف و افراد و روابط اجتماعی را با اصطلاحات راس و یال می نگرد. رأس ها کنش گران فردی سازمانی درون شبکه ها هستند و یال ها روابط و پیوندهای میان این کنش گران هستند. انواع زیادی از پیوندها نیز می تواند میان راس ها وجود داشته باشد.
شبکه های اجتماعی، شبکه هایی پویا هستند که مدام در حال افزایش اعضا و ارتباطات و پیوندهای بین آن ها هستند و متاسفانه هرزه نویسان با ساخت حساب های کاربری مختلف، ایجاد ارتباط با کاربران سیستم و همچنین ارسال پیام های ناخواسته به کاربران دیگر ساختار گراف را دارای بایاس سوگیری می کنند که از دقت روش های تحلیل شبکه می کاهند.
به جرات می توان گفت که شبکه های اجتماعی تاثیر فراوانی در زندگی روزمره افراد داشته اند. از جمله این تاثیرات می توان به نگاه کردن تصاویر افراد و دوستان اشاره نمود و همچنین پرسش از آن ها راجع به مکان تصویر و یا حادثه وقوع و سایر موارد که اطلاعاتی را به شخص می دهد. این شبکه های اجتماعی آن قدر گسترش پیدا کرده اند که دولت مردان نیز به حمایت از آن ها جهت به دست آوردن رضایت مردم جهت کسب رای در بخش های مختلف، استفاده می کنند. همچنین شرکت های تبلیغاتی با داشتن چنین صفحاتی در شبکه های اجتماعی، از قابلیت های آن جهت نمایش محصولاتشان بهره می برند. وب سایت های بزرگ نیز به منظور رشد و نمایش بیشتر وب سایت شان از این صفحات در شبکه های اجتماعی استفاده می کنند تا علاوه بر کسب مشتریان بیشتر، بهتر دیده شوند.
یکی دیگر از جنبه های شبکه های اجتماعی، قابلیت ارتباط افراد با یکدیگر خارج از محیط و مکان است. بدین صورت که فردی در تهران و فردی در لاس وگاس به صورت آنلاین با یکدیگر صحبت می کنند و بدون کوچکترین تداخل شبکه ای، ارسال داده به صورت متن ارسال می شود. ارسال تصویر و ویدئو بر اساس حجم آن ها، مدتی زمان برای بارگذاری در شبکه را در پی خواهد داشت، اما در نهایت سریع ترین و بهترین راه برای این کار می باشد.
شبکه های اجتماعی، نقش و کاربردهای مختلفی دارند. به طور مثال می توان به شبکه اجتماعی به نام دویانت آرت اشاره نمود که شبکه ای اجتماعی فقط برای تولید و اشتراک گذاری تصاویر افراد سراسر دنیا است. همچنین شبکه اجتماعی به نام توییتر با ارسال پست هایش که توییت نام دارد، امکان مشاهده آخرین به روزآوری افراد از شرح حالشان یا سازمان ها یا شرکت های تبلیغاتی را نشان می دهد. شبکه اجتماعی فیس بوک نیز قابلیت های بیشتری دارد که از جمله آن ها می توان دوست یابی، چت آنلاین، ارسال انواع داده های چند رسانه ای و غیره را اشاره نمود. به عنوان یک شبکه اجتماعی ایرانی با قابلیت های مشابه با فیس بوک می توان به فیس نما و کلوب اشاره کرد.
یکی از شبکه های اجتماعی که در سال های اخیر طرفداران بسیار زیادی داشت، مسلما Yahoo 360 بوده است. در ادامه شبکه های اجتماعی دیگری هم چون Netlog وارد کار شدند. ساختار Twitter نیز در همان زمان وجود داشت، اما در ادامه تغییرات بسیار زیادی کرد و به شدت توسعه یافت. شبکه اجتماعی Facebook توانست بیشترین مخاطب را در بازه زمانی کوتاهی پیدا کند که شاید اصلی ترین دلیل آن را بتوان استفاده از سیستم هایی مرسوم به سیستم های توصیه گر یا پیشنهاد دهنده و یا پیش بینی کننده لینک نام برد. این سیستم قابلیت نمایش تبلیغات بر اساس علایق و سلایق کاربران و یا معرفی لیستی از مخاطبین افراد بر اساس آدرس های ایمیل که در بخش مخاطب ایمیل کاربران ثبت شده بود، نمایش می داد. همچنین توانایی نمایش و معرفی افراد دیگر بر اساس سلایق و علایق را دارا بود. شبکه های اجتماعی دیگری مانند Instagram با رشد ناگهانی خود، توانستند بخش عظیمی از سیستم های توصیه گر را ارائه بدهند و مدل سازی جدید به همراه الگوریتم های قدرتمند را ارائه بدهند. امروزه شبکه های اجتماعی قدرتمندی وجود دارند که هر کدام با هدف خاصی به کار گرفته می شوند. لینکدین (Linkedin) یکی از آن ها است که مکانی برای افراد علمی و به نمایش گذاشتن اطلاعات جدید و علمی به دور از حاشیه سیاسی می باشد.
