دانستی های مهم در رابطه با همکاری مولفان در نوشتن مقاله
کارها و تالیف های علمی برای به دست آوردن شهرت، اشتغال و حتی درآمد است. مولفان علمی همیشه تنها در نقش نویسندگی ظاهر نمی شوند. گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها، همکاری برای طراحی و حتی بخشی از یک پروژه به عنوان تالیف، شناخته می شود. حقوق کسی که نقشی در انجام یک کار علمی داشته است، باید رعایت شود. برای همین، بیشتر ژورنال ها و انجمن های علمی، راهنماها و قوانین اخلاقی برای همکاری های مولفان دارند. اگر مولف همکار هستید باید از موارد زیر آگاهی داشته باشید.
- دستورالعمل های اخلاقی همکاری مولفان که بر رشته تحقیقی شما اعمال می شود.
- جنبه‌های اخلاقی مختلف همکاری مولف برای جلوگیری از سوی استفاده ها
- چگونگی مدیریت اختلاف ها در همکاری های مولفان
دستورالعمل های اخلاقی
بیشتر ژورنال ها و انجمن های علمی در رابطه با همکاری مولفان، دستورالعمل های اخلاقی خاص دارند. از آن جا که انواع مخلفی از سوی رفتارهای اخلاقی وجود دارد، در دهه های اخیر این دستورالعمل ها با وضوح بیشتری توصیف شده اند.
علوم انسانی، حقوق و الهیات
رایج ترین شکل انتشار در حوزه های علوم انسانی، حقوق و الهیات، تک نویسندگی است. معمولا خود شخص به تنهایی، مسئله را فرمول بندی، داده‌ها را گرداوری و ویرایش می کند و متن را می نویسد. همکاری مولفان در این حوزه ها، مرتبط با مفاهیم حقوق مولف در قانون حق نشر است.
تنها اشخاصی که در فراهم آوری منابع، تحلیل و نوشتن همکاری می کنند، به عنوان مولفان همکار نامشان آورده می شود. در این رشته ها بیشتر نوشتن در نظر گرفته می شود. بنابراین فردی که در فراهم آوری منابع، فرموله سازی ایده برای تحلیل، ارائه نظر در مورد نوشته، یا فراهم آوری های فنی، همکاری داشته است، به عنوان مولف و نویسنده همکار در نظر گرفته نمی شود. مگر این که نقش قابل ملاحظه ای در نگارش اثر داشته باشد.
پروژه های همکاری بزرگی در این رشته ها انجام می‌شود، اما بر خلاف رشته های علوم تجربی و پزشکی، نیاز نیست نام تمام همکاران به عنوان مولفان همکار آورده شود. نام این همکاران در قسمت قدردانی ها آورده می شود. ترتیب نوشتن نام مولفان در این رشته ها به صورت الفبایی است.
پزشکی: قوانین ونکوور
مقاله های منتشر شده پزشکی، معمولا چند مولف دارند. قوانین ونکوور از قانون های رایج در زمینه همکاری مولفان در پزشکی است. برای حل مشکل های همکاری مولفان، کمیبته بین المللی ویراستاران ژورنال های پزشکی بر روی مجموعه ضوابط استاندارد‌های همکاری مولف کار کرد و یک سری قوانین که به عنوان قوانین ونکوور شناخته می شود را تنظیم کرد. بیشتر ژورنال ها، دانشکده ها و موسسه های تحقیقی، قوانین ونکوور را به رسمیت می شناسند. این قوانین استانداری بین المللی برای همکاری مولفان در زمینه پزشکی است. همکاری مولفان در این رشته باید اساس های زیر را دنبال نماید:
- همکاری قابل توجه در فهم و طراحی، یا به دست آوردن داده ها، و یا تحلیل و تفسیر داده.
- تهیه پیش نویس مقاله یا ویرایش مقاله برای پُربار کردن محتوا و معنای آن.
- بررسی نهایی نسخه پیش از چاپ.
- موافقت برای جواب گویی به تمام جوانب کار و تضمین پاسخگویی درست به سوال ها.
اشخاصی که نامشان در لیست مولفان نوشته می‌شود، باید تمامی شرایط بالا را رعایت کرده باشند. قوانین ونکوور بر خلاف قوانین همکاری مولفان رشته های اجتماعی و انسانی، نام تمام همکاران که در تالیف اثر نقش داشته اند را در لیست مولفان قرار می دهد.
روان شناسی و علوم اجتماعی
قوانین همکاری مولفان در علوم اجتماعی، به مانند علوم انسانی، بیشتر روی نوشتن تاکید دارد. با این حال در مواردی که زمینه تحقیقی بیشتر روی مسائل پزشکی و تجربی تمرکز دارد، دیگر همکاران نیز به عنوان مولف در نظر گرفته می شود. برای مثال دستورالعمل همکاری مولفان انجمن روان شناسی آمریکا مانند دستورالعمل های همکاری مولفان پزشکی است. در این دستورالعمل نه تنها آنان که مقاله را نوشتند، بلکه تمام کسانی که سهم قابل توجهی در مطالعه داشته اند، به عنوان مولفان همکار در نظر گرفته می شوند.
علوم تجربی، ریاضی و فنی
در حوزه های تجربی، ریاضی و فنی، قانونی جهانی در زمینه همکاری مولفان وجود ندارد، اما دستورالعمل ها و شیوه های پذیرفته شده ای هنوز در دسترس هست. بعضی گروه های تحقیقی، خودشان قانونی برای همکاری مولفان تهیه کرده اند. برای مثال می توان از پروژه سرن (سازمان اروپایی پژوهش های هسته ای) نام برد. اعضای پروژه سرن چندین هزار نفر هستند. در این مواقع یک اثر شامل لیست بلندبالایی از نام مولفان است.
اگر چه استاندارادهای مختلفی که در این حوزه ها پدید آمده است، با هم متفاوتند، اما همه آن ها محدودیتی برای قرار دادن نام شخص در لیست مولفان دارند. برای مثال، دستورالعمل مولفان ژورنال PNAS بیان می کند: تنها نام افرادی که در انجام اثر، نقش قابل ملاحظه ای داشته باشند، در لیست مولفان آورده می شود.
بعضی از دستورالعمل ها و راهنماهای همکاری علمی رشته های علوم تجربی، ریاضی و فنی
- اتحادیه بین‌المللی فیزیک محض و کاربردی در این زمینه بیان می کند: مولفان همکار باید سهم قابل توجهی در پذیرفتن مسئولیت اثر داشته باشند.
- دستورالعمل مولفان انجمن فیزیک آمریکا: مولفان باید محدود به اشخاصی که سهم مهمی در مفهوم، طراحی، اجرا، یا تفسیر مطالعه داشته اند، باشد. افراد دیگری که سهمی در مطالعه داشته اند، نامشان باید در جای دیگری آورده شود.
- دستورالعمل مولفان انجمن شیمی آمریکا معیاری شبیه به انجمن فیزیک آمریکا دارد. نکته ای که در این دستورالعمل وجود دارد این است که مولفان باید مسئولیت اثرشان را بپذیرند و به جامعه علمی جوابگو باشند.
- دستورالعمل مولفان انجمن ریاضی آمریکا بیان می کند که تنها نام اشخاصی در لیست مولفان اثر می آید که نقش فکری بسیار مهمی در اثر داشته اند. استثنا‌هایی در این قانون هست که توضیح آن در دستورالعمل آمده است. در حوزه ریاضی اسامی مولفان به ترتیب الفبا قرار می گیرد.
- دستورالعمل مولفان زیست شناسی تقریبا شبیه به قوانین ونکوور در پزشکی است. مولفان باید سهم فکری در سوال اثر داشته باشند. مسئولیت های اجرایی و اقتصادی به تنهایی نمی تواند شرط کافی برای آوردن اسم شخص در لیست مولفان اثر باشد.
همکاری علمی در فیزیک (پشت صحنه سرن)
فیزیک از رشته هایی است که قانونی محکمی چون ونکوور ندارد. دلیلش واضح و ساده است، چون زمینه کار فیزیک متفاوت از دیگر زمینه های تحقیقی است. یک مقاله در فیزیک ممکن است نتیجه سال ها کار چندین محقق باشد.
پرسش های اصلی در رابطه با همکاری مولفان
اهمیت همکاری در تالیف اثر رور به رور در حال افزایش است و تعداد مولفان یک مقاله نیز بیشتر شده اند. در حوزه های میان رشته ای و بین‌المللی که اعلب اعضایشان بسیار زیاد است، تحقیق ها و پروژه های فراوانی در حال انجام است.
بعضی از پرسش های اساسی در رابطه همکاری مولفان
- چرا نوشتن نام فرد در لیست مولفان مهم است؟
- چه نوع سهمی باید به عنوان همکاری مولف در نظر گرفته شود؟
- ترتیب نوشتن نام مولفان در اثر باید چگونه باشد؟ چرا؟
یکی از کشمکش ها و اختلاف‌ها در رابطه با همکاری مولفان، ترتیب نوشتن نام مولفان است. تصمیم گیری این کار بیشتر به عهده رهبر پروژه گذاشته می شود. پژوهش گران تازه کار همیشه از نادیده گرفتن سهم شان در همکاری های مولفی می‌ن الند.
در هر همکاری ای اختلاف هست، در همکاری میان مولف ها نیز این اختلاف ها، دیده می شود. در سال ۲۰۰۸ شش ژورنال پزشکی معتبر در این زمینه تحقیقی انجام دادند، بر اساس تحقیق آن ها از هر چهار مقاله حداقل یک مولف ناراضی وجود داشت. مطالعه ای دیگری هم که در ۲۰۰۷ انجام شده بود، نشان داد که حداقل دو سوم مولفان از همکاری مولفی ناراضی هستند.
نمونه هایی از ناحقی در همکاری مولفان
مولف هدیه ای: شخصی که واجد شرایط قرار گرفتن در لیست مولفان نیست، اما جایگاه مهمی در گروه تحقیقی دارد و انتظار دارد یا می خواهد که نامش در لیست مولفان نوشته شود.
مولف مهمان: فرد مهمی که از او خواسته می شود تا اجازه دهد نامش در لیست مولفان نوشته شود تا پروژه معتبر‌تر و فرایند پذیرش مقاله برای ژورنال، آسان تر شود.
مولف شبح: فردی که کاملا شرایط قرار گرفتن در لیست مولفان را دارد، اما با رضایتش و یا بدون رضایتش نامش از لیست مولفان حذف می شود. وقتی قضیه در نظر گرفتن اعتبار برای گروه تحقیق به میان می آید، این مشکل نمود پیدا می کند. سرپرست ممکن نیست همیشه از حقوق دانشجویان و محققان جوان در گروه های تحقیقی حمایت کند.
تالیف در رابطه با به عهده گرفتن مسئولیت کار انجام شده است. مولفان باید از نتایجی که مقاله ارائه داده پشتیبانی کنند و به سوالات پاسخ دهند. شهرت چه اعتباری دارد، زمانی که نام مولفان روی مقاله ای باشد که نه داوری و نه تایید شده است. به علاوه، از مولفان انتظار می رود داده های تحقیقی برای مطالعه های بعدی نزد خود نگه دارند و مسائل در رابطه با اختلاف های تجاری و یا غیر تجاری اثر را بررسی و حل کنند.
همکاری مولفان تاثیر فراوانی روی امور مالی تحقیقی داشته است. در بعضی کشورها، دولت به موسسه های تحقیقی مبتنی بر همکاری مولفان بودجه ای اختصاص می دهد. این بودجه در رابطه با انتشار اثر است که حقوق مولف را نیز شامل می شود. اگر چه این سیستم بیشتر به نفع تک نویسنده ها است تا مولفان همکار. اگر نشریه ای فقط یک مولف داشته باشد و یا مولفان از یک موسسه باشند، تمام سود اقتصادی عاید موسسه می شود.
مشکل اصلی همکاری مولفی این است که ممکن است اشخاصی در انتشار اثر سهم داشته باشند، اما سهم آن ها به قدری نباشد که بتوان آن ها را به عنوان مولف اثر به حساب آورد. این مشکل ها و اختلاف‌ها باعث شد تا پیشنهادی در رابطه با سیستمی که حق دیگر سهم داران را مانند مولفان حفظ کند، داده شود. برای مثال پیشنهاد شده است که اسم این اشخاص در قسمت قدردانی ها آورده شود. اما این سیستم سهم بندی موفق نبوده است. تنها تعداد کمی از ژورنال‌ها این سیستم را به کار می برند و چون سیستم رده بندی بین المللی برای توصیف انواع مختلف سهم داران وجود ندارد، در نتیجه کار دیگر سهم داران اعتباری ندارد.
معضل: چگونه نام مولفان را در کارهای اشتراکی بنویسیم؟
یک دانشجوی دکترا همراه با سرپرست و دیگر دانشجویان مقاله ای را نوشته است. اگر مشکلات ناشی از همکاری مولفی در گروهشان باشد چه باید بکند؟
همه دانشجویان و سرپرست در نوشتن، بازبینی، و گردآوری داده ها سهم دارند، بنابراین نام همه آنها در مقاله آورده شود.
تصمیم گرفته می شود مقاله به ژورنالی معتبر فرستاده شود. رهبر گروه تحقیقی (فردی مانند پروفسور ب. ج.) با سرپرست تماس می گیرد و به او می گوید که در ازای بودن نامش در لیست مولفان، مقاله را برای پذیرش به ژورنالی معتبر می فرستد. وی نام مولفان را به ترتیب الفبا می نویسد، یعنی این که نام پروفسور ب. ج. ابتدا نوشته می شود و نام این دانشجویی که بیشترین کار برای مقاله انجام داده است، در جای سوم نوشته می شود.
او برای این کارش چندین دلیل دارد:
- باتجربه است و محققان این حوزه موضوعی او را به خوبی می شناسند.
- چندین مقاله در این ژورنال چاپ و منتشر کرده است و همچنین یکی از سردبیران را می شناسد.
- بودن نامش در لیست مولفان ممکن است فرایند پذیرش مقاله را آسان تر کند.
- استدلال می کند، از آن جا که پروژه منبع مالی مقاله بوده است، منطقی است که نامش در لیست مولفان باشد.
رسیدگی به اختلاف های مولفان
دستورالعمل های قانونی در رابطه با اختلاف های مولفان وابسته به رشته و حتی گروه تحقیقی متفاوت است. هنوز بعضی قوانین کلی هستند که با آگاهی از آن ها می توانید از این اختلاف ها دوری کنید و اگر پیش آمد، می توانید آن ها را حل کنید.
دو نوع اختلاف بین مولفان وجود دارد:
مشاجره ها: مشاجره ها معمولا در رابطه با این است که آیا سهم یک فرد به اندازه ای هست که نامش در لیست مولفان نوشته شود؟ مشاجره ها بیشتر با مذاکره بین اعضای گروه حل می شود.
سوی رفتار‌ها: در مواردی بعضی افراد پیشنهاد می دهند نام آن ها در لیست مولفان نوشته شود، با آن که طبق دستورالعمل ژورنال نامشان در لیست مولفان قرار نمی گیرد. حل این نوع مشکلات بسیار دشوار است: اگر با آن ها همکاری کنید، اخلاق را زیر پا گذاشته اید، از طرف دیگر اگر خواسته شان برآورده نکنید، آینده شغلی‌تان به خطر می افتد. شاید بهترین راه این باشد که با مولفان همکارتان صحبت کنید و آن ها را آگاه کنید که لیست مولفان چیده شده طبق دستورالعمل ژورنال نیست و ممکن است مقاله در خطر سوء استفاده شدن باشد.
برای جلوگیری از پیش آمدن اختلاف ها در همکاری مولف می‌ت وانید کارهای زیر را انجام دهید:
- در ابتدای کار در مورد سهم مولف بحث کنید: در همان ابتدای کار و در زمان برنامه ریزی برای تحقیق و در طول فرایند پروژه در مورد این که مولفان چه کسانی هستند و نامشان به چه ترتیبی در ژورنال می آید، بحث کنید. همچنین بررسی کنید که متن چگونه باید نگارش و به ژورنال فرستاده شود. این که چه کسی مولف است و نامش باید در کجای لیست نویسندگان باشد، ممکن است در طول پروژه تغییر کند. گروه تحقیقی باید تلاش کنند فهم مشترکی از همکاری مولفان و این که چه کسی مسئول نگارش، تایید و ویرایش اثر است داشته باشند.
- مسائل احساسی را مشخص کنید: مسائل میان فردی میان اعضای گروه می تواند تاثیر بسیاری بر روی پروژه داشته باشد. افرادی که وقت زیادی روی پروژه صرف می کنند، احساس قوی ای در مورد چگونگی تفسیر و ارائه نتایج دارند، افراد مختلف ممکن است تفسیر متفاوتی از نتایج و شیوه ارائه اش داشته باشند. اغلب مفید است که این مشکلات مستقیم به عنوان اختلاف بین افراد مشخص شود، مرزها تعیین و برای رسیدن به زمینه ای مشترک تلاش شود.
- امضای توافق رسمی: اگر امکانش باشد، مولفان قبل از شروع به انجام مقاله باید توافقی رسمی امضا کنند. هر عضو باید امضا کند که قوانین همکاری با گروه را می پذیرد.
- سازگار بودن: قوانین مولفان و چگونگی نوشتن نام آن ها در لیست مولفان باید با زمینه تحقیقی و با هنجارهای جامعه مولفان سازگار باشد.
- دانستن قوانین و دستورالعمل‌ها: می توانید با تشویق به آگاهی از دستورالعمل ژورنال ها برای مولفان و قوانین های عمومی همکاری مولف به فرهنگ همکاری مولف، کمک کنید.
- تعیین مسئولیت ها: همه مولفان باید آخرین نسخه قبل چاپ مقاله را چک کنند و اگر مولفی از تفسیر نتایج راضی نبود، بتواند نامش را از مقاله حذف کند. اگر نام مولفی بدون تاییدش در لیست مولفان نوشتید و یا اشتباهی نام مولفی را از قلم انداختید، باید سایر مولفان را آگاه کنید. در این موارد اگر ممکن بود باید با ژورنال تماس گرفته شود تا اصلاحات را انجام دهد.
