معرفی سیستم عامل لینوکس اسلکویر (Linux Slackware)
معرفی نامه اسلکویر
اسلکویر قدیمی ترین سیستم عامل زنده لینوکسی است که توسط پاتریک والکردینگ در سال ۱۹۹۳ از لینوکس SLS مشتق شد. این سیستم عامل شبه یونیکس علاقه مندان بسیاری را طی این سال ها به سوی خود جذب کرده که روز به روز بر کیفیت آن می افزایند. اسلکویر ۱۸ ساله هم‌اکنون در رتبه ۱۲ام از جدول رنکینگ دبستروواچ قرار دارد و به جر‌ات می توان گفت که تا مدت ها در همین محدوده – و شاید بالا‌تر – شاهد حضورش خواهیم بود.
چرا اسلکویر؟
جواب این سوال بسیار ساده است! اسلکویر همان چیزی است که از یک گنو/لینوکس انتظار دارید! اسلکویر را می توانید همانطور که می خواهید نصب کنید! چه به سادگی و پاکی نسخه Linux Arch و چه با مجموعه ای از ابزار‌های مورد نیاز برای کار با یک توزیع لینوکسی، انتخاب با شماست. نکته جالب دیگری که پس از مدتی کار با اسلکویر به آن پی می برید، پایداری واقعا بالای آن است! تا حدی که ممکن است بعضی وقت ها آرزو کنید که ای کاش بلد بودید چگونه خرابش کنید!
اسلکویر زمان خاصی را برای انتشار نسخه هایش تعیین نمی کند، ولی تمام سعی مدیرانش بر این است که سالی یک بار نسخه به روز شده آن را منتشر کنند. حتما می پرسید پس با این وصف با سیستم عاملی طرف هستیم که برای تجربه نسخه جدید نرم افزارها روی آن باید یک سال صبر کنیم؟ در جواب به همین سوال است که نسخه دیگر اسلکور موسوم به Current وارد می‌شود. در مخازن مربوط به این نسخه، شما با مجموعه ای کامل از جدید‌ترین نسخه نرم‌افزار‌هایی که همراه اسلکویر روی سیستم شما نصب می شوند روبرو هستید. حتما حالا می گویید، پس در این نسخه، دیگر خبری از آن پایداری ای که در بخش قبل ازش دم می زدی نیست؟ در جواب باید بگویم که منظور من از آن پایداری غیر قابل باور دقیقا در همین نسخه بود! باور کنید وقتی می گویم که حتی در نسخه‌های RC انتشار اسلکور شما با پایداری ای روبرو می شوید که در خیلی از نسخه های Stable مربوط به توزیع های معروف حال حاضر نمی توانید خوابش را ببینید! راست گفته‌ام.
نرم‌افزار‌های موجود در مخازن اسلکویر بسیار محدود است، پس باید نرم‌افزار‌ها از سورس کامپایل شوند، اینکه سخت است!
خوب حقیقتش حق با شماست! نرم‌افزار‌های همراه اسلکویر و یا موجود در مخازنش در حد یک DVD است و بله، شما باید بقیه را از روی سورس نصب کنید. اما نترسید! در اسلکویر شما با مفهوم جدیدی از روش های نصب نرم‌افزار روبرو می شوید، Slackbuild. اسلک بیلد‌ها در واقع اسکریپت هایی هستند که بسته ها را از سورس برایتان آماده و نصب می کنند. چگونه؟ به روش زیر: (برای مثال می خواهم بسته yasm را نصب کنم)
[bash]./yasm.Slackbuild[/bash]
شما کافیست که سورس نرم‌افزار را در کنار اسکریپت فوق قرار دهید و با این دستور آن را اجرا کنید. اسکریپت ها عموما آن قدر گویا نوشته شده اند که اگر پیش نیازی نصب نباشد از شما در خواست می کند که نصبش کنید، آن هم به زبان شیرین آدمیزاد! و در صورت نیاز به آپشن خاصی، خودشان آن را به شما پیشنهاد می کنند. پس از پایان پروسه مربوط به اسکریپت، طی پیغامی، مکان بسته آماده نصب برای اسلکویر با پسوند txz به شما نشان داده می شود و کافیست با دستوری مثل زیر کار نصب را به پایان برسانید:
[bash]installpkg /tmp/yasm.xxx.xxx.txz[/bash]
اگر به گفته های من در باب لایتناهی بودن این اسلک بیلد‌ها شک دارید، اول به این سایت سری بزنید و در صورت پیدا نکردن بسته ای و یا ورژن خاصی از آن، برای نمونه عبارتی مانند yasm. Slackbuild را در گوگل سرچ کنید. اگر کمی هم حوصله کنید و اسکریپت ها را مطالعه کنید، دنیا دنیا آموختنی در بینشان می بینید و می توانید اسکریپت های خودتان را بنویسید!
اما اسلکویر Gnome ندارد!
خوب شما راست می گویید. ولی اگه به من بود دوست داشتم KDE و XFCE هم نداشت! چون در این صورت تمرکز روی بخش های مختلف بیشتر می شد. حقیقت امر اینجاست که گنوم هم اکنون توسط تیم های متفاوتی برای اسلکویر آماده می‌شود که معروفترینشان GSB است! نصب گنوم هم روی سیستم با یک خط دستور فراهم می شود!
Multilib چیست؟
چند بار برایتان پیش آمده که بخواهید بسته ای را روی سیستم کامپایل کنید، ولی چون سیستمتان ۶۴ بیت بوده و بسته ۳۲ بیت عطایش را به لقایش بخشیده اید؟ یکی از توسعه دهندگان اسلکویر موسوم به Alien به صورت غیر رسمی از ابزاری برای اسلکویر پشتیبانی می کند که می تواند این مشکل را به بهترین نحو حل کند. روی سیستم ۶۴ بیتیتان می‌ت وانید به راحتی Skype 32 بیت را نصب کنید و از دردسر ۶۴ بیتی نوپایش که به تازگی ظهور کرده خلاص شوید! برای کسب اطلاعات بیشتر به این لینک‌ها رجوع کنید. لینک اول، لینک دوم.
اسلکویر برای چه طیف از کاربران مناسب است؟
جواب من قاطعانه همه کاربرانی است که می خواهند لینوکس سیستم عامل اول و آخرشان باشد و یا می خواهند آن را بیاموزند. شاید جوابم را کمی اغراق آمیز بدانید. ولی برای روشن تر شدن موضوع می خواهم آن را با توزیعی مثل اوبونتو که اولین توزیع پیشنهادی بسیاری از جوامع کاربری است مقایسه کنم! در لینوکس اوبونتو شما جدای از جامعه کاربری عظیمش که یکی از مهم ترین دلایل پیشنهادش به تازه کاران است، با مخازن بزرگی از نرم افزارها روبرو هستید که به راحتی چند کلیک نصب می شوند! در طرق مقابل اسلکویر به تازه کاران چه می‌دهد؟ جامعه کاربری بزرگ اوبونتو درست است که توانسته در مدت اندکی مسائل زیادی را برای کاربران این سیستم عامل رفع کند، و آرشیوی از آموزش ها و تکنیک ها را در سطح وب روان کند! برای توزیعی ۱۸ ساله مانند اسلکویر ، قدمت است که چنین معادلی را فراهم کرده. شما در بسیاری از مواقع برای یافتن جواب کافیست در گوگل سرچ کنید! به همین راحتی، حتی نیاز نیست سوالتان را در انجمنی بپرسید! از طرفی، شما در اوبونتو می توانید بسیاری از نرم افزارها را مثلا با Synaptic نصب کنید، اما اگر نرم افزاری نه در مخازن موجود بود و نه نسخه ای مناسب نصب در اوبونتو، مثل۰٫ ۱۹٫ ۲ fribidi (بسته ای برای مشاهده زیرنویس یونیکد در Mplayer) آن‌وقت چه؟ وابستگی زیاد به مخازن یک توزیع می تواند جلوی پیشرفت شما را در لینوکس بگیرد!
نصب اسلکویر سخت است، پیچیده است و …
اگر معیار شما این است که محیط نصبش به خوشگلی توزیع های دیگر نیست، پس حق با شماست! اما در عوض در محیط زشت و ساده نصب اسلکویر در تمام راه پاتریک همراه شماست و به شما می‌گوید چه کار کنید! و مطمئن باشید که بعد از همین پروسه نصب، بلافاصله، عاشق سادگی اش می شوید!
و حالا نسخه جدیدی از اسلکویر منتشر شده است!
این همه را گفتیم، حالا بهتر است که مقداری با آخرین نسخه اسلکویر و ابزار‌هایش آشنا شویم. انتشار نسخه 14 از اسلکویر در تاریخ 8 مهر 1391 ، بعد از ماه ها توانست جهش دیگری را در مسیر توسعه این توزیع محبوب رقم بزند. در این نسخه، نسبت به نسخه قبل یعنی 13.37 مجموعه عظیمی از تغییرات و رفع باگ ها را مشاهده می کنیم. که اصل کاری هایش عبارتند از:
۱- استفاده از آخرین نسخه پایدار سری ۴٫۵٫X میزکار KDE یعنی ۴٫۵٫۵ (البته جناب Alien نسخه ۴٫۶ را برای علاقه مندان آماده کرده و در مخازن خود قرار داده).
۲- آپگرید فایرفاکس به نسخه 19.0.2
۳- راه یافتن Google Chrome به مخازن اسلکویر (البته به بخش Testing اضافه شده آن هم به دلیل آپدیت های خیلی سریع این مرورگر)
۴- ارتقا در هسته huge برای استفاده از Xorg Server 1.9 (که دیگر خبری از آن فایل xorg. conf کذایی نیست)
۵- rpm2tgz الان دیگر از txz هم پشتیبانی می کند. (بسته ای برای تبدیل بسته ها از RPM مربوط به RedHat و خانواده اش به بسته های مربوط به اسلکویر)
۶- درایور آزاد Nvidia یعنی nvidia nouveau اضافه شده. (که از قرار دیگر نیازی به دانلود و نصب نسخه رسمی این درایور نیست و طبق تجربه دوستان به خوبی جواب داده).
۷- بسته های LAMP هم به صورت زیر ارتقا پیدا کردن:
php ۵. ۳. ۶، apache ۲. ۲. ۱۷ (supports DSO and SSL)، mysql ۵. ۱. ۵۵
۸- بسته های yasm، libplist، rfkill، moc console audio player، libsndfile، ddrescue، iptraf هم به مخازن اسلکویر اضافه شدند.
هسته:
اسلکویر 14 از نسخه 3.2.2.29 کرنل لینوکس استفاده می کند و برای علاقه مندان نیز هسته ۲٫۶٫۳۸٫۴ را در پوشهٔ /testing قرار داده. هسته ها با دو انتخاب huge و generic در دسترس هستند (هسته huge به طور کلی تنظیم شده و با بیشتر سخت افزار‌های رایج هم خوانی دارد. و هسته generic به صورت ماژولار آماده سازی شده و قابلیت شخصی سازی بیشتری دارد). همچنین نسخه 14 اسلکویر دارای IA32، ARM و S/390 است.
میزکار KDE نسخه 14 سیستم عامل لینوکس اسلکویر
نتیجه گیری:
اگر شما هم می خواهید بیشتر در لینوکس شناور شوید، و یک سیستم پایدار واقعی را تجربه کنید که کمتر سعی در تقلید از مایکروسافت ویندوز داشته باشد، خوشبختانه اسلکویر برای شما ساخته شده. برای کسب راهنمایی های بیشتر در مورد این سیستم عامل می‌توانید به فروم اسلکور در LinuxQuestions رجوع کنید و یا از IRC این گروه روی موج #slackware استفاده کنید. همچنین برای یاد‌گیری اسلکویر می توانید به کتاب اصلی آن Slackbook رجوع کنید که یکی از کاملترین منابع است.
همچنین می توانید از انجمن فارسی اسلکر‌های ایرانی کمک بگیرید و یا به IRC آن‌ها #slack-world رجوع کنید.
کتاب فارسی اسلکویر:
گروه فارسی کاربران اسلکویر ، طی پروژه ای گروهی شروع به نوشتن کتابی در رابطه با آموزش لینوکس و در بعضی مواقع اختصاصا اسلکویر کرده اند که می تواند مرجع خوبی برای کاربران در سطوح مختلف باشد. در صورت علاقه مند بودن به همکاری با این گروه و یا اطلاع از وضعیت پروژه می‌توانید به این صفحه از انجمن و یا این کانال Git رجوع کنید.
